تصاويری که عربستان را به غرب شناساند
"عربستان سعودی... چه مفاهيمی را به
ذهن شما می آورد؟ اقيانوس ماسه؟ نفت ؟ مکه ؟ القاعده ؟
اگر مثل خيلی از غربی ها فکر می کنيد
، بيش از اين نخواهد بود، چون اطلاعاتی که
اکثر غربی ها در مورد کشورهای
خاورميانه دارند، در همين حد است. اما شايد گزارش و عکس های مبسوط اين شماره همه تصورات شما را از عربستان تغییر دهد .
عکس های رضا دقتی ... "
این شروع سرمقاله مجله نشنال جئوگرافيک در اکتبر 2003 است. در اين
شماره با يک گزارش 40 صفحه ای، عربستان با عکس های عجیب و نگاه
جديدی به غربی ها معرفی می شود . عکس های غریب این شماره را رضا دقتی گرفته که به
گفته سردبیر مجله بهترين انتخاب بوده است:" اگر شماره دسامبر 2001 را به ياد داشته
باشيد، متوجه شده ايد که يک راهنمای
تصويری دينی بعد از ماجرای 11 سپتامبر تهيه شد با نام "ابراهيم".
در آن شماره، ابراهيم به عنوان کسی که در ادیان اسلام،مسيحيت و يهود مورد
احترام است، سمبل گزارش تصويری نشنال جئوگرافيک قرار گرفت که بخش زيادی از مسائل
درونی و عرفانی اديان و وجوه تشابه
آنها را نشان می داد. عکاسی اين
پروژه را رضا انجام داد ، چون خودش سال هاست
درگير اين مفاهيم به خصوص ابراهيم است .
"
رضا دقتی در پروژه عجيب 2001
موفق شده بود تا آخرين درجه ممکن در ميان آدم ها با دين
های مختلف نفوذ کند. او با دوربينش به شکلی که اصلا ديده نمی شد در مراسم طواف دور
کعبه حضور دارد و از سوی ديگر کوچک ترين جزئيات خواندن تورات را هم ثبت کرده
است.
تلاش رضا برای ديده نشدن
و نوع نگاهش به عظمت مفهومی مثل دين ، آنقدر
تکان دهنده بود که بعد از 11 سپتامبر مدرک مستدلی برای شناخت مسلمانان به غربی ها
به شمار می رفت.
به دليل همين نگاه و ديدگاه خاص، رضا دو سال بعد برای پروژه عربستان ، انتخاب شد و با"
کاور استوری" جديد موفق شد بخش های پنهان زندگی اعراب را به تصوير
بکشد.
اين گزارش تصويری با رقص شمشير
شاهزاده بن عبدل عزيز در روز اختتاميه
فستيوال شترسواری روی قالی های ايرانی شروع می شود که اطرافش مردان عرب ديگر هم
در حال پايکوبی هستند.
در اين گزارش تصويری نگاه محوری ،
برقراری تعادل بين سنت و مدرنيزم در کشوری است که سيستم پادشاهی دارد و مردمش به
سبک قرن ها پيش لباس می پوشند.
اما بعد از اين رقص سنتی، دوصفحه به عکسی اختصاص دارد که در شب از بالاترين
نقطه شهر رياض گرفته شده است؛ اگر اين عکس زيرنويس نداشته باشد حتما با وجود آسمان
خراش ها و نورهای زرد ساختمان و شهر
با يک شهر غربی مثل نيویورک اشتباه
گرفته می شود.عکس بعد، چهار کارگر فقير يمنی و پاکستانی را در شهر جده نشان می دهد
که در يک اتاق کوچک و نمور شب را سر مي کنند و روز به عنوان کارگران مهمان در جايي
از اين کشور مشغول کار می شوند. در توضيح اين تصوير آمده:" بيش از شش ميليون کارگر از کشورهای
ديگر در عربستان زندگی می کنند که برای کار به اين کشور آمده اند.آنها در کشوی
زندگی و کار می کنند که شيخ هايش با وجود پول نفت هيچ کمبودی ندارند و بسياری از شهروندانش نياز
به کار کردن ندارند."
بخش ديگراین گزارش تصويری به عکس هايي
اختصاص دارد که زندگی روزانه مردها و زن های عرب را نشان می دهد. عکسی از يک زاويه
بسيار بالا ،هزاران اتومبيل پارک شده در دل بيابانی را نشان می دهد که قبلا شتر ها
آنجا می ايستادند ؛ماشين های آمريکايي و
ژاپنی که صاحبانشان برای ديدن مسابقه شترسواری آنها را رها کرده و رفته
اند.مردی که قران می خواند، شاهزاده ای که به مرد عرب کمک مالی می کند، شب نشينی
بيابانی در کنار آتش و مردم باديه نشين عربستان بخش هاي ديگری از اين تصاوير هستند.
رضا دقتی توانسته با وجود همه تعصب
های اعراب ، وارد خانه ای شود که دو
نسل در آن زندگی می کنند، زن جوان عرب که در مقابل غريبه ها بی حجاب است و با روش کاملا غربی
در خانه ای مجلل با همسر وفرزندش
زندگی می کند و مادر اوکه با
حجاب کامل گوشه خانه لم داده و چای می نوشد. رضا حتی سيستم بيمه و درمان اين کشور
را هم از قلم نيانداخته و وارد خانه ای شده که زن مسن ديابتی که از لحاظ مالی وضعيت
مناسبی ندارد، به توصيه های پزشک گوش می کند:" دولت بخشی از هزينه های درمان را
خودش تقبل می کند.در عربستان فقير يا ثروتمند باشيد ، می توانيد از پزشک رايگان در خانه
تان بهره مند شويد."
رضا علاوه بر مراکز پرورش اسب عرب،
مساجد بزرگ و معروف در شهرهای مختلف
و دستفروشانی که زندگی شان با فروش اسباب بازی های کوچک و ناچيز اطراف مراکز مذهبی
میگذرد ، به ميان آدم هايي رفته که
زمان آزادشان را در شهر می گذرانند. مردان جوانی که دور هم قليان می کشند و دختران جوانی که بايد با لباس سراسری و پوشيه سياه در شهر
بچرخند اما به سراغ جديد ترين مد های آرايشی و لباس می روند و در ميان مراکز خريد
وقت می گذرانند.
زير عکسی که دو زن کاملا سياه پوش روی تاب نشسته اند و مردهايشان هم درست کنار آنها مراقبشان هستند آمده: " اينجا زنان در محيط بيرون بدون صورت هستند و مردان غريبه بايد فاصله شان را با آنها حفظ کنند. اما اين همه زندگی آنها نيست."