آزاده عصاران

نه بلیت لازم دارید نه وقت قبلی که بتوانید از پشت شیشه، نحوۀ ساخت نمونه‌‌هایی از جدیدترین مدل‌های فولـْکـْـس‌‌واگن را ببینید.

در مرکز شهر دِرِسْدِن (پایتخت ایالت زاکسونی) در آلمان کارخانه شیشه‌ای یا شفافی وجود دارد که دیوارهای بیرونی‌اش مثل یک پارکینگ چند طبقه سراسر از مدل‌های بزرگ و کوچک فولـْکـْـس‌‌واگن پوشیده شده. ماشین ها تا سقف شیشه‌ای بالا رفته‌اند و سمت دیگر کارمندان و مهندسان پشت میزشان نشسته‌اند. این تصویر بیرونی مثل یک آکواریوم ماشین است که وقتی داخلش می‌شوید دنیای تازه‌ای را می‌بینید؛ دنیایی عجیب که شاید تعریف انسانی طراحی و ساخت و سرهم‌کردن قطعات ماشین باشد.

یک دیوار شیشه‌ای بزرگ و عریض تماشاگران را از بخش کارگران سفیدپوش جدا می‌کند.
پشت دیوارهای شیشه‌ای روی کف زمینی سیار و سرتاسر از چوب درختان افرای کانادایی وجود دارد که ماشین‌ها و کارگران را هر چند دقیقه به سمت جلو حرکت می‌دهد.

روی هر ماشین یک نفر کار می‌کند با ده‌ها دستگاه و جعبه‌های ابزار خاص: یکی صندلی‌ها را می‌بندد یکی چراغ‌های ماشین را سرجایش می‌گذارد، یکی داخل صندوق عقب کار می‌کند و یکی ماشین را روشن می‌کند و دور محل شیشه‌ای می‌چرخد.
همه این مراحل بعد از نشستن موتور و تجهیزات اصلی ماشین در بدنه شکل می‌گیرد که قبلا ربات آن را انجام داده: ربات‌ها همه جا هستند، از جمله در آسانسوری اتوماتیک خودشان موتورها را از انبار بیرون می‌آورند و روی ماشین مورد نظر تنظیم‌اش می‌کنند.

همه این مراحل را می‌توانید روی مانیتورهای کنار دیوارهای شیشه‌ای با زدن چند دکمه ببینید و بعد دوباره نگاهی بیاندازید به کاری که کارگران ثانیه به ثانیه انجام می‌دهند. روی زمینی چرخان...با کمترین اتلاف وقت و کمترین حواس پرتی. اینجا دیگر از تصویر یک کارگرعصبی و خستۀ آغشته به رنگ و روغن خبری نیست. فرصت بکنند، لبخندی هم می‌زنند به آن‌ همه نظاره‌گر از پشت شیشه که شاید فقط یکی از آنها در نهایت خریدار یکی از آن ماشین‌هایی شود که نحوه سروسامان‌ گرفتن‌اش را از فاصله چند متری می‌بیند.
طبقه بالا و بالای سر همین کارگران، مهندسان نشسته‌اند با همان لباس سفیدی که کارگران پوشیده‌اند و هر از گاهی پایین می‌آیند و چیزی مثل یک کاغذ یا نقشه به کارگران می‌دهند. رابطه‌ای که از همان بالا با مشتری حفظ می‌شود.
در طبقه دیگری سه تا چهار مدل از همین ماشین‌های در دست کارگران را آماده گذاشته‌اند تا مشتری در آن بنشیند و همه چیز را از نزدیک امتحان کند.

در این محل ساکت و بی‌سروصدا که هر روز تقریبا ۲۵۰ توریست از پشت دیوارهای شیشه‌ای‌اش نحوه سروسامان گرفتن جدیدترین ماشین‌ها را نگاه می‌کنند، نه دود و دم کارخانه وجود دارد، نه زباله‌های سمی. در عوض کنارش پارکی وسیع قرار دارد که اطرافش را مسوولان همین کارخانه دست‌کم ۲۵۰ درخت کاشته‌اند.
مسوولان این کارخانه تلاش می‌کنند که ثابت کنند محیط زیست برایشان اهمیت دارد، آنقدر که بدنه رنگ‌شده ماشین‌ها از شهری دیگر با قطارهای مخصوص روی ریل ترام‌های شهری به این محل می‌رسند تا بدون آلودگی بیشتر، مستقیم به بخش سرهم‌کردن اتاق ماشین بروند.

عکس از اینجا

روزگاری به درخواست مدیران همین کارخانه، اسیرهای جنگی را که در اردوگاه‌های کار اجباری، زندانی بودند برای ساخت بخش مهمی از ماشین جنگی نازی‌ها به کارخانۀ فولـْکـْـس می‌آوردند.
در سال ۱۹۹۸ بازماندگان این بردگان از کارخانه فولـْکـْـس شکایت کردند. کارخانه پذیرفت که در دوران جنگ از ۱۵ هزار برده برای ساخت ماشین استفاده کرده؛ از آن زمان فولکس داوطلبانه مبلغی را به بازماندگان این کارگران می‌پردازد.