آزاده عصاران

فیلم روسی" تبعید" Izgnanie زمانی شروع می‌شود که زن اعتراف می‌کند، حامله است اما بچه مال الکس نیست.

مفهوم شعار فیلم( تگ لاین) را شاید آخرش درک کنیم: " اگر می‌خواهی بکشی، بکش و اگر می‌خواهی ببخشی، ببخش."

فیلمنامه Banishment براساس داستان ویلیام سارویان نوشته شده و ماجرای یک خودخواهی مردانه را نشان می‌دهد.

الکس از زمانی که موضوع " خیانت" همسرش را می‌فهمد، چندین تصمیم می‌گیرد: ترک او، کشتنش و وادار کردن زن برای سقط جنین.

انتخابش را هم که می‌کند، پشیمان می‌شود... ولی خیلی دیر...

مفهوم خیانت در فیلم کارگردانی (Andrei Zvyagintsev) که قبلا فیلم " بازگشت" را ساخته بود، مفهوم کلیشه‌ای و آشنا در ادبیات و سینما نیست. زن در این فیلم قربانی مفهومی می‌شود که شوهرش از درک آن ناتوان است.

ورا، شبانه‌روز با این موضوع از لحاظ فلسفی و اخلاقی درگیر است و حتی نمی‌داند چطور آن‌را با همسر سرد و بداخلاق و عصبی‌اش درمیان بگذارد.

برای همین هست که بیننده را بیشتر همراه مرد سنتی می‌کند که از مفهوم خیانت دقیقا همان ذهنیت را دارد و آدم را وادار می‌کند با مرد همدردی کند، نه زن.

* پگاه آهنگرانی جایی گفته بود فرق نسل او با نسل مادرش در این است که اهل سروصدا و قیل و قال نیستند و "خصلت نمايش ندادن خودشان" را دارند.
نسل او کارشان را می‌کنند و ادعای عضویت در فلان کانون و فعالیت داوطلبانه اجتماعی ندارند و دلیلی نمی‌بینند نشان دهند سرشان شلوغ است و شبانه‌روز در حال نجات این و آن و آفرینش هستند.

او گفته بود مشکلش با نسل مادرش این است که درک نمی‌کنند بدون این نمایش‌ها هم می‌شود کار کرد و محصول را روی میز گذاشت و روش نسل آنها "روی اعصابش" است.
برای همین هم مادرش وقتی فهمیده او فیلمی درباره غزاله علیزاده ساخته، پرسیده :" تو اصلا کی شروع کردی به فیلمسازی؟"

زیاد اهل این نسل و آن نسل‌بازی نیستم ولی چندان هم با این حرف پگاه موافق نیستم.

دوروبرم آدم‌های هم‌نسل را می‌بینم که زندگی‌شان توضیح دادن خودشان است که دنیا را ترکانده‌اند ولی کشف نشده‌اند و شبانه‌روز در حال توجیه دیگران هستند درباره سوابق کاری‌شان.

جوان‌هایی که اگر موفقیت کسی را ببینند بغض می‌کنند که حق آنها بوده و با این همه سوابق و کاربلدی و البته اعتماد به نفس، حق‌شان خورده شده و در جایگاه درخوری نیستند.

در همین نسل، بی‌نهایت آدم دیده‌ام که آوردن پسوند فعال در ده‌ها زمینه اجتماعی و حقوق‌بشر و ... برایشان حیثیتی و رقابتی است، ولی حداقل کار قابل دفاعی از آنها ندیده‌ام.

این "هم‌نسلی‌ها" که می‌گویم آنقدر هستند که انگشت برای شمردن‌شان کم می‌آورم، اما حالا خوشحالم پگاه از تعداد زیادی "هم‌نسل" می‌گوید که وقتی از او می‌پرسی چه کار می‌کنی؟ می‌گوید: هیچی... ولی بعد می‌بینی در همان زمان عکاسی می‌کرده، فیلم می‌ساخته و بازیگری هم می‌کرده و...

* نقل به مضمون از مصاحبه با روز