آزاده عصاران

عجیب نیست که یک شرکت بزرگ خودروسازی ماشینی را که از نظر فنی خیلی موفق است، به تولید انبوه برساند ولی بعد از مدتی تولیدش را متوقف کند و حتی ماشین‌های نوی مانده در انبار را هم نابود کند؟
عجیب‌تر این‌که این ماشین یک خودروی تمام‌برقی (نه هایبریدی یا هیدروژنی) با آلایندگی صفر و بدون اگزوز و بی‌صدا باشد.

فیلم مستند «چه‌کسی خودروی برقی را کشت؟» سرگذشت همین ماشین موفق یعنی جنرال موتورز ای‌وی-١ را نشان می‌دهد که از سال ١٩٩٦ تا ١٩٩٩ در آمریکا تولید شد.
در این فیلم ٧ عامل به عنوان متهم‌های قتل این موجود مفید و بی‌آزار معرفی می‌شوند:

- شرکت‌های بزرگ نفتی (تولید انبوه خودرویی که با برق کار کند، سود این شرکت‌ها را به‌شدت کم می‌کند این شرکت‌ها متهم‌اند که با خرید امتیاز اختراع و تولید باتری‌های ویژه این ماشین‌ها، جلوی تولید انبوه آنها را گرفتند.)

- شرکت‌های خودروسازی (هزینه نگهداری و تعمیر این ماشین‌ها در مقایسه با ماشین‌های بنزینی و گازوئیلی بسیار کم‌ بود و تقریبا نیازی به بعضی قطعات یدکی و مواد مصرفی پرمصرف (در واقع پرسود) مثل صافی‌های مختلف روغن، هوا و سوخت نداشتند. خودروسازها خودشان این ماشین را کشتند تا سودشان کم نشود.)

- اداره هوای پاک کالیفرنیا (این اداره به تصویب قانونی که خودروسازها را مجبور به تولید ماشینی با آلایندگی نزدیک به صفر می‌کرد، کمک نکرد.)

- دولت فدرال آمریکا (دلایل مشابه دلیل قبل.)

- باتری‌ (باتری این ماشین‌ها به اعتقاد بعضی منتقدان، کارایی خوبی نداشت.)

- پیل سوختی (دولت و شرکت‌های بزرگ از طرح خودروهای هیدروژنی در برابر خودروی تمام برقی پشتیبانی کردند.)

- مصرف‌کنندگان (منتقدان می‌گویند کسانی که ماشین برقی را یک محصول دوست‌داشتنی و پرطرف‌دار می‌دانند دچار توهم‌اند؛ مردم در آمریکا علاقه‌ای به خرید این ماشین کوچک و سبک نداشتند.)

البته در فیلم می‌بینیم وقتی مردم جلوی انبار جنرال موتورز که هنوز تعدادی ماشین برقی در آن پارک‌شده، تظاهرات می‌کنند و حاضر می‌شوند همه این ماشین‌ها را یک‌جا و نقد بخرند، جنرال موتورز پیشنهادشان را رد کرده و با دخالت پلیس همه ماشین‌های نو را به صحرای نوادا می‌برد و اوراق‌شان می‌کند:

خیلی‌ها معتقدند اینجا هم توهم توطئه باعث شده مردم فکر کنند، دست‌های پنهانی پشت ماجرای حذف ماشین برقی است. یکی از این آدم‌ها می‌گوید ماشین برقی پروژه موفق و پول‌سازی برای جنرال موتورز نبود و فقط به همین دلیل آن را کنار گذاشت. او معتقد است جنرال موتورز حتی اگر بتواند ماشینی بسازد که با کود خوک کار کند و از آن پول دربیاورد، آن را به تولید انبوه می‌رساند.